Op de duindoornstruiken rijpen nu vruchten vol vitamine C, carotenoïden en waardevolle vetzuren. Dit is het moment om er sap, thee of jam van te maken, zodat je de voedingswaarde ervan kunt behouden voor de herfst- en wintermaanden. Regelmatige consumptie van deze producten ondersteunt het immuunsysteem, verzacht ontstekingen en heeft een gunstige invloed op de conditie van de huid.
Duindoorn draagt al vruchten
In Poolse tuinen en plantages begint het duindoornseizoen eind augustus en duurt het meestal tot oktober. De karakteristieke oranje of gele bessen blijven echter veel langer aan de takken hangen, vaak zelfs tot in de winter. De vruchten zelf zijn klein, bolvormig of licht langwerpig, dicht op de doornige takken en stevig aan deze takken vastgehecht. Daarom is het oogsten arbeidsintensief en zijn vaak handschoenen nodig, en bij grotere hoeveelheden ook scharen of speciale vruchtenkammen. Het is goed om te weten dat de struik pas enkele jaren na het planten vruchten begint te dragen en na 4-6 seizoenen zijn volledige opbrengst bereikt.
Wilde duindoorn komt vooral voor aan de Baltische kust en valt in Polen onder gedeeltelijke soortbescherming. Dit betekent dat het verboden is om de struiken te beschadigen, vooral op duinen en kliffen, waar ze een belangrijke functie vervullen in de stabilisatie van het ecosysteem. Vruchten voor huisgemaakte producten kunnen dus het beste uit eigen teelt worden gehaald of worden gekocht. Ze onderscheiden zich door hun intense zuurgraad, uitgesproken wrangheid en licht exotische toets die doet denken aan ananas. Daarom worden ze meestal gebruikt in combinatie met suiker, honing of mildere vruchten.
Welke eigenschappen hebben duindoornvruchten?
Duindoornvruchten zijn een van de rijkste natuurlijke bronnen van vitamine C, waarvan het gehalte afhankelijk is van de variëteit en de teeltomstandigheden. Meestal bevatten ze enkele tientallen tot zelfs 400 mg van dit ingrediënt per 100 g verse bessen, waardoor ze in dit opzicht citrusvruchten of zwarte bessen overtreffen. Daarnaast leveren ze ook vitamine E, gemiddeld ongeveer 10 mg/100 g, evenals carotenoïden die de vruchten hun karakteristieke kleur geven en polyfenolen met een antioxiderende werking. Het hoge gehalte aan kalium, magnesium, ijzer en andere mineralen vult het voedingsprofiel aan en helpt ontstekingen te verminderen.
Naast de voor planten typische omega-3- en omega-6-vetzuren bevatten ze ook de minder vaak voorkomende omega-7- (palmitoleïnezuur) en omega-9-vetzuren, waardoor ze een waardevolle grondstof zijn voor voedingsleer en cosmetica. Deze unieke samenstelling zorgt voor regenererende en hydraterende eigenschappen. In de praktijk worden producten met duindoorn vooral aanbevolen in periodes met een verhoogd risico op infecties of voor mensen die op hun cholesterolgehalte letten. Bovendien kunnen ze mensen helpen die last hebben van een droge huid of slijmvliezen.
Wat kan men met duindoorn doen?
In het geval van duindoorn wordt meestal sap gebruikt, dat op twee manieren kan worden bereid. De eerste is koud persen, waardoor een heldere, zeer zure drank met een intense aroma wordt verkregen. De tweede variant is het kort verhitten van de vruchten, waardoor een dikkere pulp wordt verkregen en het product milder van smaak wordt. Meestal wordt een verhouding van 1 kg vruchten op 300-500 g suiker gebruikt, waarbij het geheel 10-15 minuten wordt gekookt. Jam moet langer worden ingekookt of met appelpectine worden aangevuld. Voor een dikke, klassieke consistentie wordt een verhouding van 1:1 (fruit:suiker) gebruikt, en voor een minder zoete versie 3:2, waarbij het geheel 25-35 minuten wordt gekookt. Ook populair zijn siropen, die worden gemaakt van 1 kg fruit, 1 kg suiker en 200-300 ml water; deze worden ongeveer 15 minuten gekookt, gezeefd en vervolgens gebruikt voor limonade of als basis voor desserts.
Van de vruchten en bladeren kan ook thee worden gezet: 1-2 theelepels gedroogde vruchten worden overgoten met 250 ml water van 85-90 °C en 8-10 minuten laten trekken. Om de bitterheid te compenseren, wordt vaak gember aan de thee toegevoegd. In de keuken worden de vruchten gebruikt als specerij met een uitgesproken zuurheid . Ze zijn geschikt voor sauzen bij gevogelte en vette vis (ongeveer 1 eetlepel pulp per 200 ml roerbaksaus), in chutneys met appel of pompoen, en in desserts, waar ze goed samengaan met mildere vruchten, bijvoorbeeld in mousses in een verhouding van 2:1 met appel.
