De invloed van cafeïne op het lichaam is uitgebreid onderzocht in laboratoriumomstandigheden. De auteurs van het nieuwste onderzoek hebben gekozen voor omstandigheden die dicht bij het dagelijks leven liggen. De resultaten laten een interessant verband zien tussen onder andere de consumptie van cafeïnehoudende dranken en het tijdstip van de dag.
Liefhebbers van een kopje koffie hebben nu een nieuw argument in de discussie over de voordelen van ’s werelds populairste cafeïnehoudende drank. De mogelijke gezondheidsbevorderende eigenschappen van cafeïne zijn al in veel opzichten onderzocht in laboratoriumomstandigheden. Wetenschappers zijn ook op de hoogte van de mogelijke negatieve effecten van het drinken van cafeïnehoudende dranken. Een team van onderzoekers van de Universiteit van Bielefeld en de Universiteit van Warwick besloot een onderzoek uit te voeren in zogenaamde reële omstandigheden, dat wil zeggen omstandigheden die dicht bij het dagelijks leven staan. De resultaten werden op 5 augustus gepubliceerd in het tijdschrift “Scientific Reports”.
Stemming en koffie. Onderzoeksmethodologie
Het onderzoek bestond uit twee delen en omvatte een groep jonge, volwassen Duitse burgers. Aan het eerste deel van het project, dat twee weken duurde, namen 115 deelnemers in de leeftijd van 18 tot 25 jaar deel. Het tweede onderzoek duurde vier weken en omvatte een groep van 121 personen in de leeftijd van 18 tot 29 jaar. De deelnemers aan het project kregen elke dag zeven korte vragenlijsten die ze telefonisch moesten invullen. De vragen hadden onder andere betrekking op hun huidige stemming en hun consumptie van cafeïnehoudende dranken in de afgelopen 90 minuten. In het kader van het hele project analyseerde het onderzoeksteam de gegevens van meer dan 28.000 korte enquêtes.
Het verband tussen cafeïne en een positieve en negatieve stemming
Uit de resultaten van het onderzoek bleek dat de consumptie van een cafeïnehoudende drank gepaard ging met een versterking van de positieve emoties bij de deelnemers aan het onderzoek (in vergelijking met hetzelfde tijdstip op een andere dag waarop geen cafeïnehoudende dranken werden geconsumeerd). Belangrijk is dat het verband tussen cafeïnegebruik en een verbetering van de stemming het sterkst zichtbaar was in de vroege ochtend. De onderzoekers konden vaststellen dat het om een tijdsvenster van 2,5 uur na het ontwaken ging.
Even belangrijk bleken de context en aanvullende omstandigheden te zijn. Het positieve effect van cafeïne was constant in de onderzochte groepen, dat wil zeggen onafhankelijk van onder andere de geestelijke gezondheid van de persoon en individuele gewoonten. “We waren enigszins verrast door het ontbreken van verschillen tussen personen met verschillende cafeïneconsumptie of verschillende ernst van depressieve symptomen, angst of slaapstoornissen”, verklaarde hoofdauteur Justin Hachenberger van de Universiteit van Bielefeld.
De auteurs van het onderzoek constateerden ook een verband tussen cafeïneconsumptie en een afname van negatieve emoties, zoals verdriet en prikkelbaarheid. Dit verband was echter niet gekoppeld aan een specifiek moment van de dag en was ook minder duidelijk dan het verband met een verbetering van het positieve humeur.
Verbetert koffie echt je humeur?
Volgens de onderzoekers kan het positieve effect van cafeïne op het humeur verband houden met adenosine. Cafeïne heeft het vermogen om de receptoren van deze belangrijke neurotransmitter te blokkeren. Daardoor “kan het de activiteit van dopamine in belangrijke delen van de hersenen verhogen – een effect dat volgens onderzoekers verband houdt met een verbetering van de stemming en een grotere alertheid”, benadrukt medeauteur van het onderzoek prof. Anu Realo van de Universiteit van Warwick. Adenosine reguleert onder andere de hartfunctie en beïnvloedt ook de slaapcyclus.
Het onderzoeksteam is van mening dat cafeïne het potentieel heeft om “affectieve toestanden” te moduleren. Tegelijkertijd mogen de gevolgen van overmatig gebruik niet worden vergeten, waaronder verslaving, slaapstoornissen, versnelde hartslag, angst en spijsverteringsproblemen.
